تربیت الهی انسان را از بخل، تکبر و سقوط نجات می‌دهد

به گزارش خبرگزاری حوزه از تهران، حجت‌الاسلام والمسلمین فتاح دماوندی، امام جمعه دماوند، روز شنبه در جلسه تفسیر قرآن کریم که در مسجد جامع دماوند برگزار شد، با اشاره به آیه ۱۰۰ سوره اسراء، به تبیین نگاه قرآن به طبیعت انسان، مساله بخل، سخاوت و نقش تربیت الهی در اصلاح اخلاق پرداخت.

وی با قرائت آیه شریفه «قُل لَّوْ أَنتُمْ تَمْلِکُونَ خَزَائِنَ رَحْمَةِ رَبِّی إِذًا لَّأَمْسَکْتُمْ خَشْیَةَ الْإِنفَاقِ وَکَانَ الْإِنسَانُ قَتُورًا»، گفت: ترجمه آیه این است که اگر انسان‌ها مالک همه خزائن رحمت الهی هم باشند، از ترس اینکه این گنج‌ها با انفاق کم شود، امساک می‌کنند و دست به بخل می‌زنند؛ چرا که انسان در حالت عادی، اگر تربیت الهی نداشته باشد، موجودی بسیار تنگ‌نظر است.

امام جمعه دماوند با بیان اینکه «قتور» صیغه مبالغه از ماده «قطر» به معنای شدت بخل و تنگ‌نظری است، افزود: قرآن در آیات متعددی انسان را به‌طور مطلق توصیف می‌کند؛ می‌گوید انسان بخیل است، انسان عجول است، انسان ظالم است، انسان جاهل است. این به آن معنا نیست که همه انسان‌ها ذاتاً چنین‌اند، بلکه به این معناست که طبیعت انسان، اگر تحت تربیت پیامبران، امامان و اساتید اخلاق قرار نگیرد، استعداد پذیرش این صفات زشت را دارد.

وی تأکید کرد: انسان باید دائماً خود را در معرض تربیت الهی قرار دهد. اگر نفس اماره انسان را به سمت بدی‌ها سوق داد، باید نفس لوامه را فعال کند، خودش را سرزنش کند و نگذارد این صفات در وجودش ریشه بدواند. انسان اگر به خوبی عادت کند و در محیط سالم قرار بگیرد، روزبه‌روز بهتر می‌شود؛ اما اگر در محیط ناسالم و در کنار افراد بد قرار بگیرد، به‌تدریج تغییر می‌کند، به‌گونه‌ای که اطرافیان می‌گویند: «این آدم دیگر آن آدم سابق نیست.»

حجت الاسلام والمسلمین فتاح دماوندی با اشاره به حدیثی از پیامبر اکرم(ص) درباره سخاوت و بخل اظهار داشت: پیامبر فرمودند سخاوت درختی در بهشت است که شاخه‌هایش به دنیا آویزان است؛ هر کس انفاق کند و ببخشد، به شاخه‌های این درخت چنگ زده و آن شاخه او را به بهشت می‌کشاند. در مقابل، بخل درختی در جهنم است و هر کس به شاخه‌های آن چنگ بزند، به سوی آتش کشیده می‌شود.

وی بخل را صفتی بسیار خطرناک دانست و گفت: خداوند برخی امور را در قرآن به‌صورت قرین و همراه با هم قرار داده است؛ نماز را در کنار زکات، شکر خدا را در کنار شکر پدر و مادر، و تقوا را همراه با صله رحم. کسی که نماز بخواند اما زکات، خمس و حق فقرا را ندهد، نماز او پذیرفته نیست. کسی که شکر خدا بگوید اما از پدر و مادرش قدردانی نکند، شکرش ناقص است. و کسی که ادعای تقوا داشته باشد اما صله رحم نکند، تقوایش پذیرفته نیست.

امام جمعه دماوند با اشاره به روایتی از امام صادق(ع) که فرمود: «جوانِ سخاوتمندِ گناهکار، به خدا نزدیک‌تر از عابدِ بخیل است»، اظهار داشت: این روایت به معنای مجوز گناه نیست، بلکه نشان می‌دهد که بخل انسان را به‌شدت از خدا دور می‌کند و خطر آن بسیار بالاست.

وی افزود: در روایات آمده است گناهی که تو را پشیمان کند، بهتر از ثوابی است که تو را دچار عجب و غرور کند. یعنی انسان اگر لغزشی داشت و بعد خود را سرزنش کرد، بهتر از کسی است که کار خیر انجام دهد و گرفتار خودبینی و «من‌گویی» شود. غرور همان گناهی است که شیطان را به سقوط کشاند؛ آنجا که گفت «أنا خیرٌ منه».

حجت الاسلام والمسلمین فتاح دماوندی در ادامه گفت: رزمندگان واقعی هیچ‌گاه خود را عامل پیروزی نمی‌دانستند. امام خمینی(ره) فرمود «خرمشهر را خدا آزاد کرد». هر کار خیری که انجام می‌شود باید به خدا نسبت داده شود؛ همان‌گونه که قرآن می‌فرماید: «ما أصابک من حسنة فمن الله».

وی ادامه داد: در روایت آمده است که امام سجاد(ع) هنگام دادن صدقه، دست خود را می‌بوسیدند و می‌فرمودند: صدقه پیش از آنکه به دست فقیر برسد، به دست خدا می‌رسد. این نگاه توحیدی، انسان را از غرور نجات می‌دهد.

امام جمعه دماوند در ادامه با اشاره به آیات بعدی سوره اسراء، به معجزات نه‌گانه حضرت موسی(ع) پیش از هلاکت فرعون پرداخت و گفت: عصا، ید بیضا، طوفان، ملخ، آفات نباتی، قورباغه‌ها، تبدیل آب به خون، قحطی و کمبود میوه‌ها، نشانه‌های روشنی بود که حقانیت حضرت موسی(ع) را ثابت می‌کرد؛ اما فرعون با وجود مشاهده این معجزات، از تکبر و قدرت‌طلبی دست نکشید و حضرت موسی(ع) را «مسحور» خواند.

وی افزود: پاسخ حضرت موسی(ع) به فرعون بسیار عمیق است؛ آنجا که فرمود: «من تو را هلاک‌شده می‌بینم». فرعون اراده کرد حضرت موسی(ع) را از سرزمین مصر بیرون کند یا از میان بردارد، اما اراده الهی بر این تعلق گرفت که خود فرعون و یارانش در رود نیل غرق شوند.

حجت الاسلام والمسلمین فتاح دماوندی در پایان خاطرنشان کرد: تاریخ انبیا نشان می‌دهد که هر کس در برابر حق ایستاد و به بخل، غرور و قدرت‌طلبی چنگ زد، عاقبت نابود شد؛ اما اهل ایمان، سخاوت و تواضع، هم در دنیا عزیز شدند و هم در آخرت نجات یافتند.

انتهای پیام/